Iz štampe je izašao četvrti tom serije „Arheološka topografija Banata – Pančevo I”, autora mr Vojislava Đorđevića i Jelene Đorđević, kustosa arheologa Narodnog muzeja u Pančevu.
Reč je sistematizovanom i detaljnom registru više od 300 arheoloških nalazišta na teritoriji Banata prvenstveno namenjenih struci i budućim istraživačima.
Oko tri stotine registrovanih arheoloških nalazišta, od najstarijeg perioda praistorije, neolita, bronzanog doba, nalazi iz antičkog perioda, srednjeg veka i novog doba do gornje hronološke granice, početka 18. veka, kada arheologija prestaje na prostorima grada Pančeva, obuhvata ova knjiga.
Sam projekat je 2004. godine počeo Muzej Vojvodine uz podršku pokrajinskog Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Novog Sada, a posle severa Banata, pančevački arheolozi su rekognoscirali teren teritorije grada i naselja Ivanovo, Banatski Brestovac, Omoljica i Vojlovica. Pošlo se od činjeničnog stanja da do tog trenutka ta arheološka nalazišta nisu beležena na pravi način, te su u radu primenjeni evropski standardi Konvencije o zaštiti arheoloških nalazišta, odnosno njihova metodologija.
Arheolog Mr Vojislav Đorđević, viši kustos pančevačkog Muzeja kaže da je ovo terensko rekognosciranje trajalo dve godine.
„Ono se inače radi u rano proleće i na osnovu topografskih karata, koje su verni prikaz stanja na terenu. To podrazumeva obilazak svih pozicija koje mogu da ukazuju na arheološki sadržaj na površini, njihovo zaokruživanje na terenu, što vizuelno, što preko površinskih nalaza, uzimanje tačnih koordinata lokaliteta, jer su ranije bili beleženi opisno. Do sada, na teritoriji čitavog grada Pančeva, koju smo u ovoj knjizi predstavili, bilo je poznato oko 80 nalazišta, a ovim sistematskim prolaskom atara, njihov broj se popeo na tri stotine“, objasnio je za „Politiku” arheolog mr Vojislav Đorđević.
U delu knjige obrađen je istorijat arheoloških istraživanja, sve što je do sada rađeno, sa izvorima. Tu je i katalog sa opisima svih lokaliteta, pozicijama na karti, izbor prikupljenog materijala, koje prate fotografije i karte katastarskih opština po periodima, kao i grupna celovita karta čitavog obrađenog prostora.
Bilo je i ranije tematskih istraživanja, a posle ovih, otvorio se prostor i za nova, poput lokaliteta „Livade” kod Pančeva, poznatog još iz sedamdesetih godina prošlog veka, na kojem je pančevački tim 2009. godine sproveo arheološka iskopavanja i istražio crkvu i nekropolu.
Arheolog Jelena Đorđević kaže da je takvu vrstu istraživanja neophodno sprovesti u potpunosti.
„To je neophodno, jer zbog agresivnije obrade zemlje savremenijim poljoprivrednim mašinama dolazi do usitnjavanja površinskog materijala, koji je kada smo počeli sa istraživanjima bio u mnogo boljem stanju nego što je sada. Postoji bojazan da će u jednom trenutku, na terenu, postati potpuno neprepoznatljiv i da nećemo imati mogućnost da na osnovu površinskih nalaza identifikujemo i zaokružimo pozicije na kojima se nalaze lokaliteti sa arheološkim sadržajem“, kaže arheolog Jelena Đorđević, viši kustos muzeja u Pančevu.
Na realizaciji projekta pomogli su i u njemu učestvovali stručnjaci Muzeja Vojvodine, pokrajinskog Zavoda za zaštitu spomenika kulture, kolege iz Gradskog muzeja u Vršcu, Filozofskog fakulteta i Istorijskog instituta u Beogradu.
Čitav projekat i izdanje svojevrsne arheološke monografije, finansiralo je Mistarstvo kulture Republike Srbije.
Ovaj fundamentalni posao, prvi je korak u saznanju o arheologiji jednog kraja, koristan pre svega ustanovama struke u zemlji, ali i u inostranstvu. Takođe, koristiće zaštiti, ali i u slučaju svake potencijalne izgradnje infrastrukturih objekata i izrade budućih planova.
Pančevački arheolozi planiraju da u sledeći tom stručne publikacije uđu rezultati rekognosciranja terena u samom gradu Pančevu i katastarskoj opštini Dolovo, dok će šesti tom serije „Arheološka topografija Banata” obuhvatiti sve što se nalazi severozapadno, u atarima sela Jabuka, Kačarevo, Glogonj i Banatsko Novo Selo.